-
Algemeen
een project
bedrijf
Inhoudsopgave
De BIM-competentiematrix
BIM is een nieuwe manier van werken die de dynamiek van ontwerp, bouw en beheer van een project ingrijpend beïnvloedt. BIM impliceert bijgevolg een aanpassing van de aanpak in de eigen organisatie en in de samenwerking met andere organisaties.
Deze aanpassing veronderstelt ook dat de individuele vaardigheden van de personen die bij het projectproces betrokken zijn (architecten, aannemers, gebouwbeheerders …) evolueren.
Om (toekomstige) beroepsbeoefenaren in de bouw voor te bereiden op de uitdagingen die BIM met zich meebrengt, moeten we eerst bepalen welke competenties ze moeten verwerven tijdens hun (basis- en/of vervolg)opleiding. De werkgroep “Opleiding” van het TC BIM&ICT en cluster BIM heeft een eerste stap in deze richting gezet met de “BIM-competentiematrix”.
Het betreft de identificatie van BIM-competenties binnen de bouwsector als geheel, eerder dan een identificatie van “BIM-rollen” (BIM-manager, BIM-coördinator …) met zijn of haar specifieke competenties. Ga naar de pagina ‘BIM-rollen’ om de taken met betrekking tot BIM-rollen te raadplegen.
Matrixstructuur
In de BIM-competentiematrix zijn de competenties onderverdeeld in drie thema’s (tools, informatie en management), elk met zeven niveaus (van niveau 0 tot 6).
De niveaus zijn opgesteld volgens de taxonomie van Bloom, met uitzondering van niveau 0, getiteld “gemeenschappelijke sokkel”, dat voorafgaat aan de 6 Bloom-niveaus.
Niveaus
Niveau 0 – Gemeenschappelijke sokkel
Beschikken over algemene kennis over BIM, d.w.z. kennis hebben van de algemene principes, de basiswoordenschat (zie het “BIM-woordenboek” op BIMportal.be) … Dit niveau heet de “gemeenschappelijke sokkel”, omdat het de vereiste fundamentele kennis voor de drie thema’s bevat.
Niveau 1 – Kennis
Kunnen omgaan met informatie op een eenvoudige manier en de verworven kennis kunnen weergeven. Het gaat hier om acties zoals identificeren, oplijsten, onderscheiden, vooraf geassimileerde informatie weergeven …
Niveau 2 – Begrip
Informatie kunnen verwerken nadat men de betekenis ervan begrepen heeft. Het gaat hier om acties zoals omschrijven, uitleggen, bespreken, bewijzen …
Niveau 3 – Toepassing
Een regel of methode in de praktijk kunnen brengen en kennis in een welbepaalde situatie kunnen toepassen. Het gaat hier om acties zoals gebruiken, oplossen, uitvoeren, ontwikkelen …
Niveau 4 – Analyse
Informatie onderzoeken door de onderdelen en structuur ervan te identificeren. Het gaat hier om acties zoals organiseren, vergelijken, categoriseren, argumenteren …
Niveau 5 – Evaluatie
Hypotheses kunnen opstellen en de kwaliteit van een actie, tool … volgens bepaalde criteria kunnen inschatten. Het gaat hier om acties zoals beoordelen, evalueren, bekritiseren, verantwoorden, verdedigen, kiezen …
Niveau 6 – Creatie
Bestaande tools kunnen verbeteren, nieuwe methoden kunnen voorstellen en nieuwe tools kunnen ontwerpen. Het gaat hier om acties zoals uitvinden, reorganiseren, voorstellen, produceren …
Thema’s
Tools
Competenties in verband met tools hebben te maken met het ‘technische/technologische’ aspect van BIM.
Het gaat hier onder meer om vaardigheden op het vlak van software en hardware. We willen erop wijzen dat iemand per tool een ander competentieniveau kan hebben. Zo kan hij in staat zijn om meerdere modeliseerprogramma’s te gebruiken, terwijl zijn kennis van coördinatie- of controletools zoals viewers en checkers)) veel beperkter kan zijn.
Informatie
Werken met BIM betekent vooral dat men de juiste informatie op het juiste moment aan de correcte betrokkenen en in het goede formaat ter beschikking stelt. Het thema ‘informatie’ (de ‘I’ van BIM) is dus zeer belangrijk. De kolom ‘Informatie’ van de matrix omvat vaardigheden die verband houden met het structureren, uitwisselen en beheren van informatie. In deze context stuit men vaak op begrippen zoals Common Data Environment (gemeenschappelijke dataomgeving of collaboratief platform), clash detection (opsporen van incoherenties) …
Management
Managementcompetenties stellen iemand in staat om korte- en langetermijnstrategieën uit te werken voor het implementeren van BIM binnen een bedrijf of project.
Het kan hier gaan om aspecten zoals leadership, planning en het omgaan met verandering.
Een persoon met competenties op het gebied van BIM-management is op de hoogte van de bestaande normen, reglementen en leidraden met betrekking tot het BIM-proces. Hij of zij begrijpt de impact ervan op de organisatie van het bedrijf/ project en heeft een goed beeld van de uitdagingen die gepaard gaan met de collaboratieve werkwijze. Hij is in staat om bepaalde conventies in te voeren en te doen respecteren in een specifieke context en om de doeltreffendheid van de BIM-activiteiten en de hierbij betrokken personen en organisaties te analyseren.
Toepassingen
De competentiematrix biedt de basis om:
- • competentieprofielen voor de verschillende rollen/bouwberoepen op te stellen
- • de bestaande opleidingsprogramma’s vorm te geven
- • bepaalde opleidingsmodules te ontwikkelen of te verbeteren
- • een evaluatiemethode voor individuele BIM-competenties te ontwikkelen.
Zo kan een opleidingsorganisatie de matrix gebruiken om de verschillende aangeboden opleidingen te situeren. Ze kan bijvoorbeeld aangeven dat met opleiding A competenties van niveau 3 kunnen worden bereikt op het vlak van tools, van niveau 2 op het vlak van informatie en van niveau 4 op het vlak van management.
Deze matrix kan ook gebruikt worden om bepaalde lacunes in de individuele competenties binnen een organisatie op te sporen en om de profielen af te bakenen die nodig zijn om de goede werking te waarborgen (d.w.z. de selectiecriteria voor aanwerving verduidelijken). Ook ploegbazen kunnen ernaar teruggrijpen om, op basis van de competenties van de verschillende werknemers, een team samen te stellen dat over de nodige kwalificaties beschikt om het project tot een goed einde te kunnen brengen.
Beperkingen
Hoewel de matrix niet alle BIM-gerelateerde vaardigheden bevat, geeft hij wel een overzicht van de belangrijke competenties die in de bouwsector moeten worden verworven/onderhouden.
Dit algemene overzicht heeft beperkingen, vooral voor de competenties die met tools te maken hebben. Een vakje aankruisen stelt een gebruiker immers niet in staat om aan te geven welke tools hij beheerst, zijn kennis van een BIM-model … Maar hij kan dit wel aangeven via aanvullende notities.
Zie ook
- de competentietabel van BIM Excellence
- • de lijst van uitgevoerde competenties in het kader van het project ‘Digitale Transformatie van de Bouw ’